Poljska u žalost

Poljska u žalosti
U Poljskoj proglašena sedmodnevna žalost nakon avionske nesreće u kojoj je nastradao državni vrh. Najavljeno održavanje prevremenih predsedničkih izbora.


Trgovi prekriveni cvećem, zapaljene sveće, zastave na pola koplja, na hiljade Poljaka širom zemlje u dubokoj žalosti odaje poslednju počast poginulom predsedniku Lehu Kačinjskom, njegovoj supruzi Mariji i nastradalima u avionskoj nesreći u ruskom gradu Smolensku, među kojima su bili sam državni i vojni vrh, kao i porodice žrtava stradalih u Rusiji u drugom svetskom ratu.

Portparol Vlade Poljske Pavel Gras je izjavio da su prevremeni izbore predviđeni ustavom. On je naveo da predsednik Sejma ima 14 dana da objavi datum kada će se oni odražti, ali to svakako mora biti u roku od 60 dana od odluke o sazivanju izbora. Dužnost predsednika do izbnora novog će obavljati predsednik donjeg doma parlamenta Bronislav Komorovski.

Redovni izbori za šefa države koga Poljaci biraju direktno bili su planirani za jesen, a Leh Kačinjski je samo dan uoči pogibije najavio da će se ponovo kandidovati.

Na lice mesta kasno sinoć stigao je i brat blizanac poginulog predsednika, bivši premijer Jaroslav Kačinjski. On je identifikovao telo svog brata Leha i snahe, prve dame Poljske Marije Kačinjske, javili su poljski mediji. Ruske vlasti planirale su da se posmrtni ostaci zbog identifikacije prebace u Moskvu i prevoz tela je već počeo, ali očekuje se da će Jaroslav Kačinjski tražiti da posmrtni ostaci njegovog brata budu prebačeni direktno u Poljsku.

"Noćas počinje prebacivanje posmrtnih ostataka u Moskvu na identifikaciju", saopštio je ruski ministar za vanredne situacije Sergej Šojgu.

On je zajedno sa ruskim premijerom Vladimirom Putinom posetio mesto nesreće, gde im se pridružio i poljski premijer Donald Tusk.


"Svi mi Poljaci žalimo zbog ogromne tragedije koja nam se dogodila. Ovo je jedan od najstrašnijih događaja u našoj istoriji. Predsednički par je poginuo kao i vodeći ljudi državnih institucija, parlamenta, članovi posade, sveštenici, vojna lica, zamenik portparola oba doma poljskog parlamenta, čelnici političkih stranaka. Savremeni svet nije vidio takvu tragediju", kazao Donald Tusk, premijer Poljske.

Premijer je proglasio sedmodnevnu nacionalna žalost do subote 17. aprila. Otkazane su sve sportsko-kulturne manifestacije, promenjen progam radio i televizijskih stanica, pocrneli internet portali. Ponedeljak će biti dan žalosti proglašen u Rusiji.

Podsetimo, poljski predsednički avion udario je u drveće dok se pri gustoj magli, približavao aerodromu u ruskom gradu Smolensku. Iako je kontrola leta predlagala da se letelica spusti u Minsk ili Moskvu pilot se uprkos magli odlučio za aerodroim u Smolensku.

Avion je odstupio od predviđene putanje i po visini i drugim parametrima", izjavio je ruski ministar za vanredne situacije Sergej Šojgu. Na mestu gde se dogodila katastrofa pronađene su obe crne kutije, njihova analiza pokazaće kako je do nesreće došlo.

"Državna komisija za istrazivanje ove avionske nesrece će ispitati situaciju, a mi smo izdali zahtev da se što pre izvrši detaljna istraga", rekao je Sergej Lavrov, ministar inostranih poslova.

Evropski lideri iskazuju solidarnost


Vladimir Putin na mestu nesreće
Vest da se srušio avion u kojem su pored predsedničkog para nalazio i guverner Centralne banke Poljske Slavomir Skšipek, načelnik Generalštaba poljske vojske Franćišek Gagor, zamenik šefa diplomatije Andžej Kremer i drugi visoki funkcioneri te zemlje izazvala je nevericu i u celom svetu. Telegrami i poruke saučešća porodicama nastradalih i narodu Poljske dolaze od svih svetskih zvaničlnika.

"Verujem da će ceo svet žaliti zbog ovog tragične pogibije predsednika Kazinskog, njegove supruge Marije i njihovih saputnika u avionskoj nesreći. Svi znamo kroz kakve je poteškoće Poljska prošla, i žrtve koje je sam predsednik podneo kao deo pokreta Solidarnost i doprinosa koji je dao u borbi za nezavisnost i slobodnu Poljsku", rekao je Gordon Braun, britanski premijer.

"U mislima smo sa članovima porodice predsednika, kao i sa rodbinama žrtava nesreće. Ovo je politička i ljudska tragedija za Poljsku, za našu susednu državu", rekla je Angela Merkel, nemačka kancelarka.

"Postoji simbolika u vezi sa ovom grupom koja je bila uz poljskog predsednika. Oni si išli u Smolensk da odaju postu u Katinskoj šumi. I zeleo bih da istaknem da naš narod i narodi u svetu, Evropi i Francuskoj, ne shvataju u potpunosti sta Katin predstavalja", kazao Bernar Kušner, ministar inostranih poslova Francuske.

Evropska unija je odlučila da u ponedeljak bude dan žalosti u Briselu. Zastave evropskih institucija u Briselu u ponedeljak će se vijoriti na pola koplja, dok će svi sastanci EU početi sa dva minuta ćutanja, izjavili su izvori bliski Vladi Španije, koja je predsedavajuća EU.

Počela analiza "crnih kutija"

Ruski i poljski stručnjaci danas su zajedno počeli analizu crnih kutija iz srušenog poljskog aviona u kojem je poginuo predsednik Leh Kačinjski i članovi državne delegacije, javile su ruske agencije pozivajući se na informacije Ministarstva za saobraćaj.

"Aparat za snimanje zvuka i drugih podataka predat je jednoj laboratoriji gde je počela analiza u prisustvu poljske strane, pre svega predstavnika poljskog tužilaštva", navodi se u saopštenju ministarstva.

Rusko tužilaštvo ranije je saopštilo da je na licu mesta počela istraga o okolnostima nesreće, za koju ruske vlasti tvrde da su je izazvali poljski piloti koji nisu poštovali naredjenja ruske kontrole letenja.

"Istražni organi proučavaju snimke razgovora pilota sa kontrolom letenja. U toku je analiza crnih kutija", navodi se u saopštenju tužilaštva.

11. april 2010. | 01:42 -> 10:27 | Izvor: B92, Beta Varšava --

Катинска шума - една трагедија два народа

Путин и Туск вчера во меморијалниот комплекс положија цвеќе на Споменикот на жртвите на теророт на Сталин

Од нашиот дописник
Бранко Влаховиќ

МОСКВА - Заедничкото доаѓање на двајцата премиери Владимир Путин и Доналд Туск во Смоленската област, во местото Катин, е уште еден чекор за да се нормализираат односите и престанат меѓусебните обвинувања кој е виновен за убиството на илјадници полски офицери во 1940 година. Заедничкото доаѓање на двајцата премиери има симболика, бидејќи местото Катин е трагично не само за Полјаците, туку и за Русите и за другите народи кои беа жртви на теророт на Сталин. Во Катин, полицијата на Сталин стрелаше 4.404 Полјаци, но и повеќе од 8.000 советски граѓани. Тие советски граѓани беа убивани од НКВД, а потоа и од нацистите. Дали и по 70 години од стрелањето на полските офицери ќе престанат меѓусебните обвинувања допрва ќе се види. Историските документи им се одамна предадени на Полјаците, од кои јасно се гледа кој е виновникот - режимот на Сталин.

„Зборувајќи ја вистината за трагедијата во Катин, правиме се' да се избегнат ќор-сокаците на несогласувањата, како и да се спречат шпекулациите и вечните обвиненија“, објасни Путин. И полскиот премиер Туск изјави дека вистината за Катин покажува дека таму страдале не само Полјаци, туку и други народи. Путин и Туск, исто така, присуствуваа и на поставувањето камен-темелник за изградба на црквата „Христово воскресение“.

Поради тоа што советските власти со децении го криеја своето злосторство тврдејќи дека Полјаците биле убиени од нацистите, долго време тлееше недоверба, сомневање, па и омраза. Од историските документи е јасно дека Полјаците биле стрелани од припадници на Сталиновата тајна служба. Тие биле убивани со истрел во тилот од германски пиштол „валтер“. Тоа им беше аргумент на оние што тврдеа дека злосторството го направиле нацисти.

Историските факти одамна се познати. Во есента 1939 година во СССР се интернирани десетици илјади полски офицери. Кога во 1943 година Германците ги окупираа западните делови на СССР, во нацистичките весници се појавија информации за тоа дека офицерите на НКВД (претходница на КГБ) во 1940 година во Катинската шума 14 километри западно од Смоленск стрелале полски офицери. Тогаш беа ексхумирани повеќе од 4.000 тела. Советите по 1944 година на таа територија направија свои анализи докажувајќи дека Полјаците биле убиени од нацисти. Освен во Катинската шума, полски офицери биле стрелани и во Козељскиот логор, потоа Осташковската и Тверската област, како и во Украина, недалеку од Харков.

Интересно е тоа што историчарите од Белорусија дојдоа до резултат дека голем број од стреланите полски офицери биле од западна Белорусија. Масовното убиство на полски офицери ги отежнуваше односите меѓу овие две земји без оглед на тоа што во време на социјализмот и од двете страни се зборуваше за братска словенска љубов и соработка.

Таткото на перестројката, Михаил Горбачов, направи мудар потег кога во пролетта 1990 година, на денот на преговорите со тогашниот полски лидер Војчех Јарузелски агенцијата ТАСС објави „службено соопштение за Катинската трагедија“. Првпат советските власти благодарение на Михаил Горбачов признаа дека до трагедијата во Катин дошло поради вина на „Берија, Меркулов и нивните потчинети“.

И подоцна во 1992 година, злосторствата од времето на сталинизмот беа осудени со заеднички изјави на претседателите на Полска и Русија. Неколку години Русите и Полјаците заедно работеа на архивскиот материјал и изучување на тие настани. Беше формирана посебна „група за тешки прашања што произлегуваат од историјата на руско-полските односи“.

Во Катинската шума во 2000 година беше изграден меморијалниот комплекс „Катин“, кој се наоѓа на 15 км од Смоленск и седум километри од селото Катин. „Неспорно е дека Катин е најболно место во полската историја од 20 век. Во близина на селото Катин се случи голема драма која остана во сеќавање. Долги години беа криени документите за таа трагедија од јавноста. Мал број Полјаци знаеја дека во Катин се стрелани и граѓани на СССР. Тие како и Полјаците биле жртви на советскиот систем. Значи, за смртта на полските офицери не е виновен рускиот народ“, објаснува Александар Чубарјан, директор на московскиот Институт за општа историја.

Поранешниот руски претседател Борис Елцин ги предаде историските документи за стрелањето на полските офицери. Единствено што се' уште остана тајна се имињата на оние офицери и војници кои со револвер во раката ги убиваа заробените полски офицери. Зошто не се објават имињата на тие офицери и војници на НКВД, исто така, не е тајна. Тие луѓе одамна се мртви, но живи се нивните внуци, па властите сметаат дека објавувањето на имињата би ги трауматизирало нивните наследници.

Роднините на загинатите полски офицери поведоа судски процес, но руското воено обвинителство го прекина процесот, бидејќи ниту еден од виновниците не е жив. Историски е утврдено дека идејата за стрелање ја издал злогласниот Лаврентие Берија. Меѓутоа, тој не е сам виновен, бидејќи Сталиновото опкружување било за стрелање на полските офицери, зашто меѓу нив имало „многу такви кои не ја сакале болшевичката власт“. Еден број историчари сметаат дека Сталин на тој начин им се одмаздил на полските офицери, бидејќи тие убија болшевици неколку години по Октомвриската револуција.

http://www.utrinski.com.mk/default.asp?ItemID=EF1110BC0B31C8499AC81EB51D714576