BROJ OBOLELIH OD MALIGNIH BOLESTI POSLE NATO BOMBARDOVANJA U STALNOM JE PORASTU

Dosad su kod četiri grupe ljudi utvrđena rana oštećenja bubrega, krvnih elemenata, ali i ozbiljne anomalije kod dece - kaže dr Radomir Kovačević, podsećajući na slučajeve blizanaca iz sela Bratoselce, koji su imali znake Daunovog sindroma i devojčice Nikoline, rođene bez očiju

BEOGRAD - Posledice po zdravlje stanovništva od osiromašenog uranijuma iz projektila ispaljenih tokom NATO bombardovanja SR Jugoslavije 1999. godine u Srbiji se kontinuirano prate, izjavili su zdravstveni stručnjaci, koji ističu da je broj obolelih od malignih bolesti u porastu, ali da se on ne može dovesti u vezu isključivo s osiromašenim uranijumom.

Porast malignih oboljenja Doktorka Ana Bekić iz Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije objasnila je da je povećana stopa obolevanja od karcinoma u Srbiji, ali da se ona ne može dovoditi samo u vezu sa posledicama bombardovanja, veći sa lošim stilovima života - neadekvatnom ishranom, smanjenom fizičkomaktivnošću, lošim ekonomskim statusom...Ona je kazala da među malignim bolestima u porastu prednjače rak pluća, debelog creva i prostate kod muškaraca, dok je kod žena najzastupljenijirak dojke i grlića materice.Bekićeva je istakla i da poslednjih godina nije zabeležena velika razlika u stopi obolevanja u određenim mestima Srbije, zbog posledica bombardovanja i navela da su još ranijih godina maligne bolesti bile učestalije u Vojvodini i Beogradu u odnosu na druge delove zemlje.Obolelih na Kosovu triput više Prema pisanju prištinskog lista "Ekspres", Kosovo je postalo vodeće u regionu po broju umrlih od bolesti raka, od koje godišnje zbog povećane radioaktivnosti premine oko 5.000 stanovnika, što je trostruko više negopre rata.List navodi da kosovsko Ministarstvo zdravlja nema politiku za borbu protiv te opake bolesti niti podatke o raku, iako je prikupljanje podataka zakonom obavezno, i dodaje da je podatke dobio iz Udruženja onkologa Kosova.Povećanju radioaktivnosti, kako navodi list, pored objekata bombardovanih tokom rata, doprinosi i uvoz raznih radioaktivnih predmeta, poput mreža za lampe na gas, koje zrače radioaktivno, po nalazima stručnjaka Instituta medicine rada u Obiliću, zraci su čak 46 puta veći od dozvoljene norme.Municija sa osiromašenim uranijumom najviše je korišćena u okolini Prizrena i Peći, gde su stacionirane nemačke i italijanske snage Kfora.Rak pokosio italijanske vojnike Koliko je problem s osiromašenim uranijumom ozbiljan, najbolje govori podatak da je od 225 italijanskih vojnika koji su boravili u sastavu Kfora na Kosovu, njih 45 umrlo od malignih bolesti, dok su kod 25 rođenadeca sa genetskim anomalijama.Italijanski vojnici su pod stalnim nadzorom zdravstvenih službi svoje zemlje, dok je u Srbiji VMA prvih pet godina posle bombardovanja pratilazdravstveno stanje oko 4.000 vojnika, starešina i dobrovoljaca, ali tajperiod nije dovoljan, jer se posledice javljaju posle tek 10 do 15 godina. Sa praćenjem se u Srbiji prestalo se zbog nedostatka novca.VMA je prvih pet godina posle bombardovanja pratila zdravstveno stanje vojnika koji su boravili na područjima gde je korišćena municije sa osiromašenim uranijumom i onih koji su kasnije učestvovali u čišćenju ugroženih područja i kod njih nisu otkrivena oboljenja od karcinoma, alije bilo degenerativnih promena na jetri i bubrezima.

Precizno se ne zna koliko je NATO ispalio projektila sa osiromašenim uranijumom na područje Srbije, pošto NATO tvrdi da je ispaljena 31.000 projektila, Vojska Srbije da je naša zemlja zasuta sa oko 50.000, dok Rusi tvrde da je ispaljeno čak 90.000 projektila.Doktor Radomir Kovačević, toksikolog Instituta za medicinu rada i radiološku zaštitu "Dr Dragomir Karajović", kaže da je posle okončanja NATO agresije počela delimična sanacija životne sredine, ali su od osiromašenog uranijuma očišćene samo četiri lokacije na teritoriji jugoistočne Srbije, jedna dekontaminacija je sprovedena na poluostrvu Lušnica u Crnoj Gori, a ostalih 107 na teritoriji Kosova i Metohije "nisu ni pipnute".- Do sada su ispitane četiri grupe ljudi, pri čemu je početo od dokazivanja uranijuma u biomaterijalu, a potom su praćene posledice u organizmu i oštećenja vitalnih organa, jer uranijum nije samo radioaktivan, već je i veoma toksičan elemenat. Tokom ispitivanja utvrđena su rana oštećenja bubrega, krvnih elemenata, ali i ozbiljne anomalije kod dece - kazao je Kovačević, podsećajući na slučajeve blizanaca iz sela Bratoselce u opštini Bujanovac, koji su imali znake Daunovog sindroma i devojčice Nikoline, koja je rođena bez očiju.Dr Kovačević kaže da se kontinuirano prate posledice emitovanja osiromašenog uranijuma u životnoj sredini, ali i posledice po zdravlje stanovništva i podseća da je tokom 2002. godine ispitivano 29 ljudi koji žive u mestima koja su bombardovana osiromašenim uranijumom i kod većine je potvrđeno prisustvo uranijuma u urinu. Posebna pažnja bila je posvećena oficirima Vojske Jugoslavije, koji su tokom bombardovanja primenjivali sve mere zaštite - kompletnu opremu koja je podrazumevala kabanice, zaštitne maske, rukavice, čizme i detektore.-Druga grupa su bili radnici RTS-a koji su radili rekonstrukciju njihovih bombardovanih lokacija i srećom i njihovi podaci su najbolji, jer je verovatno na tom području doza uranijuma bila najmanja, dok je najgora situacija zabeležena na četiri lokacije na jugoistoku Srbije, posebno u okolini Vranja. Tu je dekontaminacija loše urađena, jer je trebalo podići sloj zagađene zemlje, a ne samo pokupiti penetratore koji nisu eksplodirali. S obzirom na to da je fizički poluživot uranijuma 4,5 milijardi godina, praktično je to večiti problem za planetu, ne samo za Srbiju - podvukao je Kovačević.On je podsetio da se u Srbiji mere jonizujuća zračenja u vodi, hrani i vazduhu, kao i da je to sistem koji je postavljen još 1957. godine u Srbiji.Rukovodilac sektora za radijacionu sigurnost Snežana Pavlović, iz JP "Nuklearni objekti Srbije", objašnjava da je najveća količina osiromašenog uranijuma bačena na teritoriju Kosova i na rubne delove zemlje. - Rubni deo stručnjaci Instituta "Vinča" još ranije su očistili, a od 2000. godine do sada sve lokacije van Kosova očišćene su u potpunosti - kazala je ona, dodavši da su stručnjaci ukazivali na potrebu da se što pre očisti i teritorija Kosova, ali da "nije postojala svest o tome koliko to može biti opasno po zdravlje".Čišćenje jednog dela teritorije Kosova, prema rečima Pavlovićeve, počelo je 2001. godine kada je bila aktuelna priča o takozvanom "balkanskom sindromu" i tada su međunarodne snage pokupile nešto materijala i odnele ga u američku vojnu bazu.Ona je objasnila da efekti zračenja imaju latentan period, odnosno da se posledice javljaju tek nakon nekoliko godina.I britanski fizičar Kit Baverstok tvrdi da je Svetska zdravstvena organizacija, pod uticajem SAD, iz jednog izveštaja Ujedinjenih nacija izbacila podatak da je oružje sa osiromašenim uranijumom koje je korišćeno u bombardovanju SR Jugoslavije 1999. godine opasno po zdravlje i kancerogeno.Baverstok se u svom istraživanju oslanjao na rezultate istraživanja dr Aleksandre Miler iz radiološke laboratorije Ministarstva odbrane SAD, u koje je imao uvid i koje je, kako je istakao, nedvosmisleno pokazalo genotoksičnost osiromašenog uranijuma.